اثر تاثیر فردی (The Hawthorne Effect) یکی از اثراتی است که در مطالعات رفتاری و علوم اجتماعی بسیار مورد توجه است. این اثر به این معناست که وقتی که فردی مورد مطالعه قرار می‌گیرد، با مطالعه یا بررسی او، رفتار و عملکرد خود را تغییر می‌دهد و بهبود می‌بخشد. به عبارت دیگر، آگاهی از اینکه در حال بررسی هستند، باعث می‌شود که فرد بیشتر تلاش کند و کیفیت عملکردش افزایش پیدا کند.
اصل این اثر برگرفته از یک مطالعه انجام شده در کارخانه‌ای با نام هافتورن است که در آن تاثیر روش‌های مختلف نورپردازی بر عملکرد کارگران بررسی شد. نتایج مطالعه نشان داد که عملکرد کارگران به طور قابل ملاحظه‌ای بهبود می‌یابد، بیشتر به دلیل اینکه آنها احساس کردند که مورد توجه قرار گرفته‌اند و نه به دلیل تغییراتی که در نورپردازی ایجاد شده بود.
به عنوان مثال‌هایی از تاثیر فردی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در یک مطالعه رفتاری، افرادی که مورد مطالعه قرار گرفتند، ممکن است بهبود قابل توجهی در رفتار و عملکرد خود نشان دهند، به دلیل اینکه احساس می‌کنند در حال مشارکت در یک مطالعه مهم هستند.
- در محیط کار، اطلاع دادن به کارکنان در مورد برگزاری یک بررسی رضایتمندی، ممکن است باعث بهبود رفتار و عملکرد آنها شود، به دلیل اینکه احساس می‌کنند مورد توجه قرار گرفته‌اند و نظرشان درباره کار و شرایط آن مهم است.
- در مطالعات بالینی، اطلاع دادن به بیماران در مورد اینکه در یک مطالعه بالینی شرکت می‌کنند، ممکن است باعث بهبود وضعیت آنها شود، به دلیل اینکه احساس می‌کنند در حال درمانی مهم هستند و در نتیجه، اهمیت بیشتری به پیروی از دستورات پزشکی می‌دهند.
- در مطالعات آموزشی، اطلاع دادن به دانش‌آموزان درباره اینکه در یک آزمون شرکت می‌کنند، ممکن است باعث بهبود عملکرد آنها شود، به دلیل اینکه احساس می‌کنند در حال شرکت در یک فرایند آموزشی مهم هستند و باید بهترین عملکرد را ارائه دهند.
